por Roberto Guijarro
Seica o brote de coronavirus disparou as vendas de “A peste”
de Camus nas librarías (físicas e online) de Italia, Francia e España. No noso
país publicarase tamén en formato audiolibro a finais deste mes. E non é para
menos, xa que se relatan os sentimentos cotiáns, temores e desexos dos
concidadáns de Orán cando unha epidemia de peste irrompe na cidade: a
inconsciencia inicial dos veciños, os amantes separados polos muros que
confinan a cidade, o tedio do día a día, a preocupación e dor ante a repentina
perda do ser querido a quen non é posible despedir, o exceso de mortos sen
sitio para enterrar, a solidariedade e entrega dos veciños na axuda ao próximo,
as desigualdades entre familias ricas e pobres, a tolemia sobrevida polo peche,
a picaresca para burlar as medidas restritivas impostas pola prefectura, a
especulación dos bens de primeira necesidade, a preguiza de manter os
protocolos profilácticos e a consecuente infección...
Con todo, o máis impactante para min chegou cando terminei a
novela (non spoiler co que vou dicir) e instalouse en min a sensación dunha
paréntese anódina. Despois de todo, volta á normalidade. Xolda dos bares
abertos. O mesmo que ansiamos desde o confinamento dos nosos fogares. Abrazar
baixo ceo aberto aos nosos seres queridos e comer perdices ou tomar unhas
cervexas. E fin dos sufrimentos. Con todo, por desgraza, atrévome a dicir que
non será ese o noso final, porque nosa particular epidemia non é o Covid-19
senón esa mesma irracionalidade do capitalismo máis agresivo que pretendía
simbolizar Camus na peste que azoutou Orán e que levou a ocupación nazi de
París.
Un desvarío maior que o propio coronavirus porque antepón o
rendemento económico ás vidas humanas, permitindo despedir a empresas que gañan
a conta dos traballadores miles de millóns de euros de beneficio ao ano,
especulando cos alimentos e material sanitario, deixando que mentres doce mil
anciáns morren en residencias, a sanidade privada teña máis de dúas mil camas
UCI e respiradores sen usar...
Irracionalidade chamada capitalismo, que para existir
necesita moita retórica. Da dereita e da esquerda. Do “non imos deixar a
ninguén atrás” de Sánchez á realidade do millón e medio de traballadores
afectados por ERTE e despedimentos, ao abuso empresarial aproveitándose da
vulnerabilidade, ás colas das familias obreiras para recoller alimentos por
falta de recurso...
Respecto diso da arte da persuasión, di Tarrou, personaxe de “A
peste”, “historiador de cousas sen historia”, despois do elocuente discurso do
pai Paneloux que cae no artificio do profeta tolo: “ao comezo das pragas e
cando xa remataron, sempre hai un pouco de retórica. No momento da desgraza é
cando se afai un á verdade...
A realidade chama á porta. Que se desvaneza a retórica. A
peste é o capitalismo.