Facerlles fronte aos ataques teóricos (de “esquerda” e de dereita) contra o materialismo histórico.

Jonathan Rodríguez
Membro do Comité Rexional do Val de Toluca (México)
Artigo publicado no Machete nº5. pp. 33-41.

A maneira de introdución

Traballarase dende o marxismo-leninismo partindo dunha premisa fundamental, o suxeito de carne e óso é quen fai a historia, e quen pode transformar as condicións materiais existentes (non en forma illada). No presente ensaio retomaranse textos de autores que se moven dende a crítica ao chamado marxismo crítico como a autores propios ideólogos do capital. Serán analizados dende o marxismo-leninismo como a teoría de vangarda do proletariado.
O presente ensaio ten a intención firme de sentar de novo a loita que se perdeu por certo tempo, a defensa do materialismo histórico, a defensa na práctica como na teoría do marxismo-leninismo.

O ensaio dividirase en dous apartados, esta primeira etapa centrarase nalgunhas das correntes reformistas que tentaron terxiversar a formulación revolucionaria dos clásicos do materialismo histórico. Na segunda parte abordarase ao suxeito revolucionario, o proletariado como sepultureiro do capital, a necesidade do Partido Comunista, a Revolución socialista como a vía para a construción da sociedade socialista-comunista e poder pór fin á explotación do home polo home. Así pois concretar na crítica á socialdemocracia que embauca con discursos filisteos á clase traballadora para durmir a rebeldía dos explotados na súa rabia contra o capital, no caso concreto de México.

  1. A pantasma vermella regresa nas rúas como na teoría
Na publicación do KKE Temas actuais do movemento comunista. Colección de artigos e contribucións 2, dise:

“Os substitutos vanse co vento. Non poden manterse firmes baixo as condicións adversas da loita de clases. Debilítanse, dexeneran, disólvense ou se transforman en partidos socialdemócratas aínda que manteñan o título comunista. Esta conclusión ten que ver con todos os partidos, en todos os continentes, que foron afectados polo oportunismo e revisaron os principios marxistas-leninistas; a todos os partidos que, en nome das particularidades nacionais, negaron a revolución socialista, as leis da construción socialista, a ditadura do proletariado” (KKE, 2012).

Os chamados partidos “de esquerda” reafirman o seu apoio á burguesía apoiando as unións imperialistas (OTAN, UE etc.). Devanditos partidos viñeron impulsando a manipulación ideolóxica e política da clase obreira, das capas populares e da mocidade traballadora.

É necesario comprender o esforzo que fan cada unha desas forzas políticas. Marx, aos dirixentes do partido, expresa de maneira clara “pactade acordos para alcanzar os obxectivos prácticos do movemento, pero non trafiquedes cos principios, non fagades concesións teóricas” (Marx en Lenin. 1979: 29). A súa intervención de devanditas forzas ten como obxectivo impedir os procesos positivos que ocorren en canto á organización do movemento comunista, danar ao movemento lanzando ataques de “amizade” en nome da unidade das forzas de esquerda, desarmar ao movemento obreiro-popular baixo o pretexto da “colaboración de clases”. A promoción da loita “antiglobal” busca atrapar ás forzas populares na lóxica da “humanización do capitalismo”,  as “persoas por diante dos beneficios” mentres se mantén a base da explotación; coa expectativa que van realizarse cambios profundos a favor do pobo sen chocar co poder dos monopolios e as relacións de produción explotadoras.

Por iso, a asimilación e aplicación da teoría marxista-leninista non é unha opción entre outras. O marxismo-leninismo é a estrela polar no horizonte dos pobos do mundo enteiro. O marxismo-leninismo como única teoría que declarou dende a súa orixe a loita a matar contra o capital, isto é precisamente  o que determina o carácter revolucionario na teoría como na práctica.

Confirmouse ao longo dos anos que “non pode haber práctica revolucionaria sen teoría revolucionaria” (Lenin: 1979: 29), o movemento comunista require un compás, unha ferramenta para o estudo e a análise das leis económicas e sociais. Respecto diso Lenin manifesta sobre a aplicación do materialismo histórico,  “nós baseámonos integramente na teoría de Marx: esta transformou o socialismo de utopía en ciencia, botou as bases sólidas desta ciencia e trazou o camiño que había que tomar, desenvolvéndoa e enarborándoa en todos os seus detalles” (Lenin: 1976 186.187). Tales liñas de Lenin, grupos reformistas viñeron a expor a “resignificación do marxismo”, a revisión do marxismo, así pasou en vida Marx, despois presentouse ás mesmas alimañas no período de Lenin. No período de Stalin, tocou a ardua tarefa de eliminar a cada unha das tendencias de dereita, de ultraesquerdistas ao interior do PCUS.

As inxurias contra os comunistas, o seu Partido presentáronse a través da historia. Mentres Marx sacaba á luz o primeiro Tomo do Capital, as descualificacións por parte da burguesía como dos seus ideólogos non se fixeron esperar, dicir que Marx plaxiou a súa obra. Iso foi por facer unha análise científica das relacións da propiedade capitalista e dilucidar os medios para erradicalas, non pode sorprender que, aqueles que, na práctica, suprimen as relacións de propiedade capitalistas e substitúenas por relacións de propiedade socialistas convértense forzosamente en obxecto das “paixóns máis violentas, máis mezquinas e máis malignas que aniñan no peito humano” [1]

Como diría Harpal Brar, para nós, non basta con recriminar a Jruschov e Gorbachov e denuncialos como lerchos e renegados; é moito máis importante refutar as súas teorías. “A verdadeira refutación”, dicía Hegel, “debe penetrar a fortaleza do opositor e invadir a esfera do seu poder”. Isto é precisamente o que é unha necesidade histórica por parte dos comunistas, a loita teórica dende o marxismo-leninismo, loita que por anos se velou, o intento de afundimento da teoría revolucionaria por parte de quen se fai chamar herdeiro da pureza teórica de Marx, os que vociferan que recuperaron a Marx das cadeas do dogmatismo. Si, os mesmos que co seu discurso fanse pasar por contrarios, combatentes ao capitalismo, non sendo máis que servos a pluma e tinta das bondades do capitalismo.

1.1 Máis de 20 anos transcorreron no mundo sen a URSS

Os acontecementos dos últimos 20 anos presentan novos elementos cualitativos no mundo. A contrarrevolución na Unión Soviética e noutros países socialistas levou á disolución e ao desarmamento de moitos partidos comunistas. A transformación socialdemócrata de varios partidos comunistas resultou na súa liquidación en novas formacións oportunistas. A recesión xeral levou á negación dos principios de organización, á debilitación da loita polo socialismo-comunismo.

Despois do triunfo da contrarrevolución na URSS a intelectualidade proclamou en primeira instancia; o triunfo do capitalismo como sistema de vida en todo o mundo, o chamado socialismo real só foi unha ilusión pasaxeira. A máis de 20 anos daquel triste día 25 de decembro de 1991 que deixou de ondear a bandeira vermella no Kremlin, de novo o mundo está a ser sacudido polas continuas loitas que os pobos sosteñen ao longo e ancho do mundo dende as selvas colombianas até as fábricas de  Europa. Os oprimidos e explotados do mundo enteiro déronse conta de que o “triunfo” do capital sobre o traballo só foi de maneira temporal.

O capitalismo xa é un sistema en putrefacción, tanto ideólogos da burguesía como intelectuais chamados a si mesmos “progresistas” fanse preguntas concretas é posíbel seguir mantendo o modo de produción capitalista? o socialismo segue sendo hoxe unha alternativa para os pobos no século XXI? E se é así, que tipo de socialismo é o que requiren os nosos pobos?

O capitalismo acadou os seus límites históricos, a pesar de que certos ideólogos da burguesía sigan apostando por este sistema brutal, en seguir conservándoo. Os movementos “progresistas” din que é necesario cambiar o sistema, pero como pretender facelo, a que lle chaman cambio de sistema? Son precisamente estas últimas preguntas as que se centrará o presente texto.

Cada un dos sinalamentos tanto de parte da burguesía como da mesma intelectualidade “progresista” verteu e reproduciu a teoría de que o socialismo na URSS enterrouse cando Stalin asume o poder na URSS en 1929. O socialismo morreu para dar paso a unha época de horror, de brutalidade autoritaria por parte do Partido Comunista encabezado por Iosef  Stalin. O Estado obreiro caeu para dar paso ao chamado “imperio capitalista de estado soviético[2]. Así dan cabida ao absurdo de validar ao capitalismo de Estado.

A reprodución das teses falsas de facer do período de Stalin como o xurdimento do poder totalitario, a encarnación dun poder de terror, deixar de lado un estado de obreiros para ser un monstruoso estado capitalista, dirá Gogol na revista Dialéctica.

  1. Os chamados “marxistas” críticos
2.1 O socialismo romántico, anarquismo

Michael Lowy e Samuel González nun artigo da Revista Dialéctica mencionan:

“O romanticismo… no seu interior cristalízanse dous polos opostos: un, o romanticismo regresivo, restaurador e/ou reaccionario, que soña cunha (imposíbel) volta ao pasado; o outro, o romanticismo utópico e/ou revolucionario, para o cal se trata máis ben dun xiro polo pasado en dirección ao futuro. Para o romanticismo revolucionario –que fai seus os valores emancipadores modernos, liberdade, igualdade, fraternidade– a nostalxia do paraíso perdido é proxectada cara a un futuro ideal. De feito, o socialismo romántico é unha das formas que pode tomar o romanticismo revolucionario” (Dialéctica: 2011: 107).

O seu chamado socialismo romántico, é como ben o mencionan os autores, é regresivo, restaurador, pero non, da forma en que eles o conciben, senón, é restaurador e perpetuador do capital. Apelar aos ideais da Revolución Francesa (liberdade, igualdade e fraternidade) son as ideais revolucionarios da entón clase revolucionaria, a burguesía. De ningunha maneira non é un xiro polo pasado en dirección ao futuro, senón o seu contrario, é dicir, un xiro ao pasado en dirección aos inicios da consolidación do capital como modo de produción dominante. Lowy e González, detrás do seu intento dun discurso “revolucionario” está a súa verdadeira cara anarquista, para unha política socialista, mencionan que “debe lograr apropiarse dunha perspectiva romántica, libertaria e ecosocialista” (Dialéctica: 2011: 106). Lowy e González quitan a careta e din “o anarquismo, como parte do movemento socialista, é unha das correntes políticas máis radicais de crítica romántica á modernidade, pero ao mesmo tempo profundamente moderna polas súas aspiracións levan as súas últimas consecuencias o ideal da autonomía de individuos e comunidades para conducir as súas vidas e a súa historia” (Dialéctica: 2011: 109).

Coa visión que parten os adeptos do socialismo romántico, é a crítica radical ao autoritarismo, o burocratismo. Para dar paso á súa idea de “liberdade” como fonte e ao mesmo tempo, a única posibilidade de progreso da humanidade. Os autores remóntanse a Proudhom  na súa Confesión dun revolucionario:

“Consideradas desde o punto de vista social, liberdade e solidariedade son dous conceptos idénticos. Atopando a liberdade de cada un, non un impedimento na liberdade dos demais, como di a Declaración dos Dereitos do Home e o Cidadán en 1793, senón un apoio, o home máis libre é o que maiores relacións ten cos seus semellantes” (Dialéctica: 2011: 106).

Sendo o suposto do anarquismo, a liberdade como o seu supremo do seu pensamento. Así o pensamento anarquista xorde como unha oposición irredutíbel ao Estado. De acordo á concepción estreita do anarquismo, a “liberdade” neles, a ditadura do proletariado é un atentado ao desenvolvemento harmónico do suxeito na construción dunha sociedade de iguais. Nada máis limitado nas formulacións do anarquismo en deixar de lado, o desenvolvemento histórico das sociedades, onde a loita de clases foi o motor da historia, unha loita entre os uns e os outros. As revolucións que se desenvolveron terminaron coa imposición da clase revolucionaria á clase que ostentaba o poder. Así pasou tamén coa Revolución de Outubro, con todo, existen particularidades propias do triunfo da Revolución Socialista. No proceso  da ditadura do proletariado non ha ser para xerar novos antagonismo, senón para erradicalos.

A idea peregrina de que unha vez triunfa a Revolución ao día seguinte, se desprenderá do lastre do pasado, e que iso será: pasado. Idea que viñeron mantendo o anarquismo nos seus diferentes matices, coinciden nunha “análise” baixa de construcións de castelo no aire. Sen a ditadura do proletariado, como se sostivo o nacente poder soviético ante a invasión feita polos países capitalistas? como sobreviviu a URSS ante o intento de aniquilamento do Estado obreiro por parte da Alemaña Nazi?

Engels nunha carta a Bebel  (18-28/03 de 1875) aí Engels expón xenialmente a cuestión do Estado e o concepto da liberdade, di: “é absurdo falar dun Estado libre do pobo: mentres o pobo necesite aínda do Estado, non o necesitará en interese da liberdade, senón para someter aos seus adversarios e axiña que de poida falar de liberdade, o Estado deixará de existir” (Engels en Lenin…: 66). O ideal sería que o Estado desaparecese da noite para a mañá, pero é precisamente iso, un ideal, castelos no aire, con todo o poder do capital non se quedou de brazos cruzados mentres o proletariado xunto coas capas populares toma o poder político.

Mentres que os anarquistas constrúen castelos no aire, os clásicos do marxismo-leninismo fixeron unha análise científica da realidade material das sociedades para facer teoría, teoría revolucionaria. A Comuna de París representou para a teoría marxista un suceso concreto, en palabras de Marx, a Comuna de París tomou o ceo por asalto. Este feito representou para os oprimidos e explotados do mundo, o antecedente de como a clase obreira é capaz de organizarse en base a ideais humanistas, como organizar en poucos meses e ser máis eficaz que séculos de dominio de gobernos burgueses. A través da práctica revolucionaria os obreiros parisienses deron conta da necesidade dun Estado de novo tipo, un Estado obreiro.

Mentres os anarquistas (Lowy e González) terxiversan os escritos de Marx acerca da Comuna de París, dicindo:

Como o suxería Marx á mantenta da Comuna de París, formas non-estatais de poder político dos traballadores. Para nós a revolución socialista debe de ser unha revolución libertaria capaz de intervir na historia sobre a base da liberdade e a creatividade (Dialéctica: 2011: 106).

Lenin citando a Marx refire o seguinte “o Estado é unha forma temporal para vencer a forza da burguesía. Non discrepamos de ningún xeito cos anarquistas, en canto á meta final –a abolición do Estado. Pero antes requírese do emprego temporal das armas, os métodos do poder, a ditadura temporal” (Lenin. 61).

Resulta necesario lembrar a formulación de Proudhon de perpetuar a pequena produción mercantil, da que espontaneamente xorde o capitalismo. Non comprendeu que tal produción, aparece sobre a base da pequena produción mercantil, e que o intercambio de mercadorías segundo o seu valor, en condicióneas propias da sociedade burguesa, comprende a apropiación da plusvalía dos capitalistas.

Os chamados antiautoritarios esixen que o Estado político sexa abolido de golpe, antes de que sexan abolidas as relacións sociais que deron orixe ao mesmo. Esixen que o primeiro acto da Revolución social sexa a abolición da autoridade. A isto Lenin é contundente “seguindo coa súa nula comprensión da realidade material. Os anarquistas non conciben, non entenden que a revolución é un acto no cal unha parte da poboación impón a súa vontade á outra mediante fusís, as baionetas, os caños, iso é, mediante elementos extremadamente autoritarios” (Lenin. 63).

2.2 A aposta “ecosocialista”

Os chamados “ecosocialistas” parten do suposto do problema que día a día se agudiza no mundo, o quecemento global foi produto de:

“En canto marxistas, creemos que a culpa a ten o sistema capitalista[3], coa súa lóxica absurda de expansión e acumulación infinita, o seu produtivismo obsesionado pola ganancia. Un sistema intrinsecamente perverso, que o pretendido <socialismo real>, xa desaparecido sen gloria, tratou de imitar, tanto no terreo do aparello produtivo –baseados nas mesmas fontes de enerxía, fósil e nuclear – canto coa súa obsesión produtivista, nunha variante de corte burocrático” (Dialéctica 2011: 112).

Lowy e González equipararon ao capitalismo co socialismo que levou a cabo na Unión Soviética. A crise pola que pasamos desde 2008 até o día de hoxe, xa no 2012, é precisamente pola sede incansábel deste sistema rapaz chamado capitalismo, desde as súas orixes o capital así sobreviviu, coa rapacidade aos pobos por parte dos monopolios, a explotación da forza de traballo en calquera que teñen os medios de produción e requiran do proletariado para sacar o plusvalor das mercadorías que produce o propio obreiro industrial. Pero dicir que a URSS tratou de copiar o que veu facendo o capital, de ningunha maneira pode ser unha tese exposta por un marxista, senón por intelectuais lacaios do capital.

Aqueles intelectuais que falen en nome do marxismo para render pleitesía á actual orde de cousas, teñen o compromiso non coa súa universidade, non co seu centro de investigación, senón coa propia historia. Lembrar como xorde o poder obreiro co triunfo da Revolución de Outubro, cantos anos de guerra civil foron, nos anos 30 xa o PCUS sabía das intencións que tiñan os fascistas en Alemaña para coa URSS. Entón, que debeu facer a URSS no terreo militar a propósito das intencións dos fascistas? Que debeu facer o PCUS ante o intento de invasión ou desaparición do comunismo sobre a face da Terra por parte dos Estados Unidos de Norteamérica? Con tal acusación feita por “marxistas” de cátedra podemos supor, que non era necesario o armamento militar coas que se dotou a Unión Soviética, mesmos armamentos que proveu a países que sostiveron a loita contra o imperialismo, senón esperar a chegada do “creador” debido a que apostan ao romanticismo.

A chamada economía verde dinos Belu é:

“Unha proposta  da xestión dos problemas ambientais segundo os intereses e as decisións do capital monopolista. Dirixe á adopción de novas tecnoloxías impulsando o desenvolvemento capitalista mentres un dos seus gobernos é a redución da dependencia enerxética da UE” (RCI 2010: 16).

A crise económica do capital non é peculiaridade da economía, as contradicións, os antagonismos acrecéntanse.

O cambio climático, quizá xa fóra de control para o sistema produtor de plusvalía, e que afecta negativamente aos ecosistemas e ás condicións de vida e de traballo dos pobos. O planeta perdeu en pouco máis dun cuarto de século case a terceira parte da súa riqueza biolóxica e recursos, e ao ritmo actual a Humanidade necesitará dous planetas en 2030 para manter o seu estilo de vida, tal e como advertiu o Fondo Mundial da Natureza (WWF).

A catástrofe alimentaria, que condena a millóns de seres humanos a morrer por inanición. A cantidade de persoas subalimentadas pasou de 80 millóns a 925 millóns, a consecuencia da escalada do prezo dos alimentos no período 2007–2008, segundo a FAO. Os prezos dos alimentos incrementáronse entre 2005 e 2006 un 12%, un 24% en 2007 e preto do 50% entre xaneiro e xullo de 2008 (RCI 2010: 51).

Ideólogos da dereita como dos que se fan chamar “marxistas” críticos, desde os frankfurtianos como os posmodernistas, a loita é frontal contra tales tendencias alleas, contrarias ao movemento comunista internacional, teorías opostas á emancipación do xénero humano, teorías que apostan á humanización do capitalismo, os mesmos que se aferran ao estado en coma do capitalismo. Moitos destas teorías vístense de socialdemócratas, a súa tradución é, lacayo, servos do capitalismo.

Referencias Bibliográficas

Lenin, V. I. Que facer? Pequín, Linguas Estranxeiras Pequín.

…………… “Marxismo e revisionismo” en Tomo I Obras escollidas en 3 tomos Moscova, Progreso, 1976.

……… “Introdución do CC do KKE no segundo volume do ensaio da historia do Partido” en Temas actuais do movemento comunista. Colección de artigos e contribucións 2. Atenas, Grecia, KKE, 2012, p. 222.

RCI. Revista Comunista Internacional. Madrid, España. 2011.

Dialéctica 2011.

Notas

[1] Durante o verán de 1918 – poucos meses despois da Revolución de Outubro – a pesar de que os Estados Unidos seguisen en guerra con Alemaña, e non con Rusia – O New York Times caracterizaba aos Bolxeviques como “os nosos inimigos máis malignos”, e como “bestas delirando pola súa presa”. Os líderes soviéticos eran denunciados na prensa americana como “axentes pagos” por Alemaña. “Carniceiros”, “asasinos e lunáticos”, “criminais intoxicados co sangue”, “escoria humana” – son algunhas das típicas expresións que a prensa imperialista norteamericana empregaba para referirse a Lenin e os seus camaradas. Os bolxeviques foron descritos no Congreso dos EEUU como “bestas condenábeis” e as descricións que se facía deles na prensa dos EEUU eran as mesmas que na prensa doutros países imperialistas. Véxase: Este texto forma parte da obra ‘Perestroika’ de Harpal Brar (presidente do PCGB m-l) escrita en 1990 “Economía da loita de clases baixo o Socialismo”.

[2] Dita conceptualización da URSS foi dita por múltiples personalidades, con todo tomouse da Revista “Dialéctica”. Nun texto de Eugene Gogol: Hegel,. Marx, Lenin e a Revolución no pensamento e a paixón de Raia Dunayevskaya: Cal é a relevancia para a América Latina do século XXI?

[3] As palabras marcadas son por parte dos autores citados.

Fonte: El Machete
Tradución a galego: Comunistas da Galiza-PCPE